Inleiding

Jennifer, achtentwintig jaar oud, die zo graag elke ochtend in de frisse morgenlucht een stukje ging hardlopen, heeft dat op moeten geven en heeft zelfs moeite om ook maar een klein stukje te wandelen vanwege de onophoudelijke pijn in haar knieën en hielen.

Larry, tweeënvijftig jaar oud, kan alleen maar aan de voortdurende pijn in zijn rug denken. Hij komt maar met moeite in of uit zijn bed. Zijn rug doet pijn, of hij nu zit, staat of ligt. Het heeft gemaakt dat hij zijn werk haat en dat zijn liefdesleven naar de knoppen is.

Melanie, zesendertig jaar oud, zit iedere dag achter een computer en maakt zich elke nacht zorgen over haar toekomst en de niet aflatende pijn in haar armen en handen. Als alleenstaande moeder moet ze aan het werk blijven, wat er ook gebeurt.

Jack, vijfenveertig jaar oud, wordt ‘snachts wakker vanwege de pijn in zijn schouder. Hij kan zijn arm niet eens omhoog brengen om zijn haar te kammen. Zichzelf op zijn rug krabben is onmogelijk. Een plotselinge beweging geeft een pijnscheut alsof hij onder stroom staat en doet hem ademloos krimpen van de pijn. Hij vraagt zich af of dit het begin is van de onvermijdelijke aftakeling naar ouderdom, invaliditeit en de dood.

Howard, een begaafde drieëntwintigjarige conservatoriumstudent die de viool bespeelt, heeft jaren gestudeerd bij de beste docenten van het land. Nu vreest hij dat een professionele carrière buiten bereik is vanwege de voortdurende pijn en de onverklaarbare stijfheid in zijn vingers.

Koop nu het handboek en maak een eind aan uw klachten

Ken jij iemand zoals deze mensen? Ze zijn overal – in iedere werkplaats, elk kantoor, ieder woonhuis. Wat ze allemaal gemeen hebben, naast hun chronische pijn, is dat ze niet de hulp krijgen die ze nodig hebben. Niet omdat ze niet gezocht hebben. Ze zijn het hele rondje gegaan. Ze zijn naar de dokter gegaan, hebben onderzoeken ondergaan, fysiotherapie gehad, en verzekeringsformulieren ingevuld, of – met pijn in het hart – de rekeningen zelf betaald.

Ze hebben chiropractie, acupunctuur, magneten, diëten en kruidentherapie geprobeerd. Ze nemen hun pijnstillers en doen plichtsgetrouw hun rek en strekoefeningen. Soms voelen ze zich korte tijd beter, maar de pijn komt altijd weer terug. Het lijkt wel of niets de kern van hun probleem aanpakt. Ze zijn bank dat operatief ingrijpen de enige oplossing is, ondanks dat er geen garantie voor succes kan worden gegeven. Ze beginnen zich af te vragen of er eigenlijk wel mensen zijn die echt iets over pijn weten.

Als je dit heel bekend voorkomt, omdat iemand je je dierbaar is of jij zelf in deze situatie verkeert, kan dit boek je misschien de hulp bieden die je zocht. Het probeert een duidelijke verklaring te geven van wat er mis is en je te helpen de werkelijke oorzaak te vinden van je pijn. Beter nog, het laat je waarschijnlijk zien hoe je eigenhandig van de pijn af kunt komen. Zonder artsen en zonder pillen.

Er komen steeds meer aanwijzingen dat de meest veel voorkomende pijnen en pijntjes – naast vele andere wonderlijke klachten – feitelijk worden veroorzaakt door triggerpoints, oftewel kleine contracties in de spieren, spierknopen dus. Artsen die in pijnklinieken werkzaam zijn, en die goed in staat zijn pijn te vinden en te behandelen, hebben vastgesteld dat ze in ruwweg 75 procent van alle gevallen, de voornaamste oorzaak zijn van elk pijnprobleem. Zelfs fibromyalgie, een aandoening waardoor miljoenen mensen zijn getroffen, heeft zijn oorsprong in vele gevallen wellicht in triggerpoints.

Het is bekend dat triggerpoints de oorzaak zijn van pijn in het hoofd, nek en kaak, onderrug, het carpaal tunnelsyndroom, en vele soorten gewrichtspijn die onterecht worden toegeschreven aan artritis, tendinitis, bursitis, of letsel aan de gewrichtsbanden. Triggerpoints veroorzaken symptomen als oorpijn, duizeligheid, misselijkheid, maagzuur, hartritmestoornissen, tennisarm en pijn in de geslachtsdelen. Bij babies kan het kolieken veroorzaken, bij oudere kinderen bedwateren en het kan medeverantwoordelijk zijn voor scoliose. Ze zijn de oorzaak van pijnlijke en verstopte holtes. Ze spelen een rol bij chronische vermoeidheid en verminderde weerstand tegen infecties. En omdat triggerpoints verantwoordelijk kunnen zijn voor langdurige pijnklachten en invaliditeit waaruit geen verlossing mogelijk lijkt, kunnen ze depressiviteit veroorzaken.

De problemen die triggerpoints veroorzaken kunnen verrassend eenvoudig te verhelpen zijn; de meeste mensen kunnen het zelf doen als ze maar over de juiste informatie beschikken. Dat is goed, want het wordt tijd dat gewone mensen het recht op een pijnvrij bestaan in eigen hand nemen. Een ontstellend hoog percentage artsen en andere medici is nog niet op de hoogte van triggerpoints, ondanks dat er in de medische literatuur al meer dan zestig jaar over wordt geschreven. Er heeft altijd, tot op de dag van vandaag, veel weerstand tegen dit hele idee bestaan.

Waarom heeft de medische gemeenschap het concept van triggerpoints niet in de armen gesloten? Ten dele kom dat doordat triggerpoints worden verward met acupunctuurpunten. Acupunctuur en acupressuur zijn vanuit het oude China tot ons gekomen en men zegt dat het een positief effect heeft op veronderstelde energiestromen in het menselijk lichaam. Alhoewel acupressuur en acupunctuur een positief effect schijnen te hebben, laten ze zich moeilijk wetenschappelijk onderzoeken en worden ze door sommige artsen wel gezien als kwakzalverij zonder enige bewijskracht. Als je het verschil niet weet, zou je kunnen denken dat triggerpointtherapie ook kwakzalverij is.

Onze kennis over triggerpoints komt echter rechtstreeks uit westers medisch onderzoek. Het bestaan van triggerpoints is een feit. Je kunt ze met je vingers voelen. Ze zenden meetbare elektrische signalen uit die op de juiste apparatuur zichtbaar kan worden gemaakt. Men heeft ze gefotografeerd, in spierweefsel, met elektronenmicroscopen .

Het grootste deel van wat over triggerpoints bekend is, is heel goed gedocumenteerd in het tweedelige medische standaardwerk Myofascial Pain and Dysfunction: The Trigger Point Manual, door de artsen Janet Travell and David Simons. In deze boeken is bijna alles te lezen wat men over triggerpoints weet en de vooruitzichten voor pijnverlichting maakt ons heel enthousiast. Veel van de informatie uit het Trigger Point Manual is verwoord in moeilijk te verstaan wetenschappelijk jargon, maar de basiskennis over triggerpoints is niet moeilijk te vatten als het in gewone spreektaal is verwoord.

Travell and Simons beschrijven een triggerpoint als gewoon een kleine samentrekking in spierweefsel, wat wij een spierknoop zouden noemen. Vaak voelt het aan als een rijstkorrel, of een erwt die diep in de spier begraven ligt. Het effect dat een triggerpoint op de spier heeft is dat hij hem zowel verzwakt als gespannen houdt. Tegelijkertijd houdt een triggerpoint een strakke samentrekking in stand, in de spierweefsels die er direct mee verbonden zijn. Deze strakke banden spierweefsel houden op hun beurt de aanhechtingen van de spier voortdurend onder spanning, wat dan vaak weer symptomen veroorzaakt in nabij gelegen gewrichten. De voortdurende spanning in de vezels van het triggerpoint zelf beperken de circulatie in het omliggende gebied. De ophoping van afvalstoffen, maar ook het gemis aan zuurstof en voedingsbestanddelen die voor de celstofwisseling noodzakelijk zijn, kunnen triggerpoints maanden en zelfs jarenlang in stand houden, tenzij er ingegrepen wordt. Deze vicieuze cirkel dient te worden doorbroken.

Het probleem bij het behandelen van triggerpoints is dat zij hun pijn vrijwel altijd naar een andere plek afleiden. De meest gebruikelijke pijnbestrijding is gebaseerd op de gedachte dat de oorzaak van de pijn gezocht moet worden op de pijnlijke plek zelf. Triggerpoints leiden de pijn dus altijd af naar elders. Deze afgeleide pijn zet iedereen op het verkeerde spoor, inclusief de meeste doktoren en alle anderen die in de gezondheidszorg werkzaam zijn. Volgens Travell and Simons faalt de gebruikelijke manier van pijnbestrijden zo vaak, omdat men zich op de pijn zèlf richt en de pijnlijke plek behandelt, waarbij de oorzaak over het hoofd wordt gezien en dus niet wordt behandeld.

Nog slechter dan routineus de pijnlijke plek behandelen is de farmaceutische behandeling van het hele lichaam voor iets dat meestal een plaatselijk probleem is. Het chemische stillen van de pijn, wat tegenwoordig de steeds duurder wordende voorkeursmethode is, schenkt ons de illusie dat er iets goeds gebeurt, terwijl het in werkelijkheid slechts het probleem verbergt. De meest pijnsoorten, zoals hoofdpijn, spierpijn en gewrichtspijn, zijn een waarschuwing – een beschermingsreactie tegen letsel of de overbelasting van spieren. De pijn vertelt je dat er iets mis is en dat dit gecorrigeerd dient te worden. Het getuigt niet van goede geneeskunde om de boodschapper in slaap te sussen en de boodschap te negeren. Als pijn wordt gezien in zijn ware taak, als boodschapper in plaats van als ziekte, kan de behandeling worden gericht op de oorzaak van het probleem.

Gelukkig weet men tegenwoordig dat afgeleide pijn voorkomt in voorspelbare patronen. De waardevolle bijdrage die Travell en Simons en hun fantastische illustrator, Barbara Cummings, aan de medische wetenschap hebben geleverd, is dat zij deze patronen in kaart hebben gebracht. Als je eenmaal weet waar je moet zoeken, zijn triggerpoints gemakkelijk op de tast te vinden en kun je ze op meerdere manieren uitschakelen.

Jammer genoeg zijn de twee medisch georiënteerde methoden die in het Trigger Point Manual worden gepresenteerd niet geschikt voor zelfbehandeling. Het doel van dit boek is voort te bouwen op het werk van Travell en Simons en een meer praktisch toepasbare en voordeliger benadering van pijnbestrijding te introduceren: de klassieke Doe-het-zelf methode, waardoor je niet afhankelijk bent van vele bezoeken aan een dure arts of fysiotherapeut. Deze nieuwe methode bestaat uit zelfmassage die is gericht op specifieke triggerpoints. Vaak voel je al binnen enkele minuten een duidelijke vermindering van de klachten. De meeste klachten kunnen binnen drie tot tien dagen worden geëlimineerd. Zelfs langdurig chronische aandoeningen kunnen soms in slechts zes weken worden opgeruimd. Bij aandoeningen als fibromyalgie, chronische vermoeidheid en weid verspreide myofasciale pijn kan het langer duren, maar ook hier kun je uitzien naar een continue en wezenlijke verbetering van je toestand.

Zelfmassage van triggerpoints werkt omdat het drie dingen doet: het doorbreekt de chemische en neurologische cirkel die de spierkrampen in stand houdt; het verbetert de circulatie die werd beperkt door de samengetrokken spierweefsel; het brengt een onmiddellijke strekking teweeg in de samengeklonterde spiervezels in het triggerpoint. De tekeningen in dit boek laten je enerzijds zien hoe je de triggerpoints vindt die jouw specifieke problemen genereren en anderzijds hoe je deze kunt deactiveren. Speciale aandacht werd geschonken aan het ontwerpen van manieren om te masseren, die geen schade aanrichten aan je handen, omdat deze misschien toch al overbelast zijn.

Dit boek is primair bedoeld als handboek voor eigen gebruik, maar kan in opleidingen ook goed worden gebruikt als tekstboek. Deze vereenvoudigde en directe benadering van pijnbestrijding door middel van zelfmassage kan een basiscursus triggerpointtherapie vormen in elke professionele opleiding. Studenten aan opleidingen voor chiropractie, fysiotherapie en massage therapie zullen er vooral veel baat bij hebben. Als zij leren hoe zij hun eigen afgeleide pijn moeten interpreteren en ze hun eigen triggerpoints leren vinden, zullen ze precies weten hoe ze moeten handelen bij soortgelijke klachten van hun toekomstige cliënten.

Een cursus triggerpointtherapie middels zelfmassage in medische opleidingen zou om precies dezelfde reden en enorme bonus zijn. Als jonge artsen kunnen leren hoe ze hun eigen pijn met behulp van zelfmassage moeten wegnemen, hebben ze een betere kijk op pijn en op de enorme potentie die van het behandelen van triggerpoints. Een dergelijke toevoeging aan de studie geneeskunde zou de behandeling van pijn enorm verbeteren en de kosten ervan belangrijk omlaag brengen.

Voor reeds praktiserende artsen is het niet te laat om over triggerpoints en myofasciale pijn te leren en deze kennis in de praktijk te brengen. Zij zullen in dit boek een toegankelijke en praktische inleiding vinden in de fenomenale studie van Travell en Simons en deze versmade tak van de geneeskunde. Hopelijk zullen velen van hen zich aangetrokken voelen tot hun Trigger Point Manual om zo een dieper en wetenschappelijker inzicht te krijgen en hun praktijk een extra kwaliteitsimpuls te geven. Een groot deel van het publiek heeft hulp en aanmoediging nodig om te leren hoe ze met hun – door triggerpoints veroorzaakte – pijn om moeten gaan. Niemand is in een betere positie om deze hulp te bieden dan de medische gemeenschap.

De medische wereld is niet onkundig van de tekortkomingen van de huidige methoden van pijnbestrijding. Ook artsen hebben pijn. Velen van hen maken zich, net als alle anderen, zorgen over het onophoudelijk moeten slikken van pillen en velen voelen frustratie vanwege hun onvermogen om hun patiënten betere oplossingen aan te reiken. Triggerpoint therapie, of deze nu door de patiënt zelf of door een arts of fysiotherapeut gegeven wordt, heeft werkelijk de potentie pijnbestrijding in deze wereld revolutionair te verbeteren.